Η άνεργη οικονομολόγος

03/01/2012    ,της Νίνας-Μαρίας Πασχαλίδου

«Είμαι οικονομολόγος, όχι άνεργη» αναφώνησε έντρομη η γυναίκα, καθισμένη σε ένα από τα γραφεία της τράπεζας Marfin, δύο μόλις ημέρες πριν αλλάξει ο χρόνος. Στην αίτηση που ξεδιπλώνονταν μπροστά της ήταν τσεκαρισμένο το κουτάκι «άνεργη». «Μα δεν υπάρχει κατηγορία ‘οικονομολόγος’, επέμεινε ο υπάλληλος, ‘υπάρχουν οι εξής κατηγορίες, Ιδιωτική υπάλληλος, ελεύθερη επαγγελματίας, δημόσια υπάλληλος’. Το κατάστημα κατέκλυσαν οι φωνές της. «Μα σας το έχω πει τόσες φορές, το συμπλήρωσα εγώ η ίδια, είμαι οικονομολόγος». Έξαλλη η υπάλληλος που είχε συμπληρώσει την αίτηση πλησίασε την κυρία και της είπε με ειρωνεία: «Αν είσαστε ιδιωτική υπάλληλος ή δημόσια υπάλληλος πείτε το μας, να το συμπληρώσουμε. Να συμπληρώσουμε και τον μισθό σας».

Περαστική ήμουν από την τράπεζα για να τακτοποιήσω άλλο ένα χαράτσι, και έτυχε να ακούσω την διένεξη. Τι σημαίνει οικονομολόγος; Αν κάποιος βρεθεί ξαφνικά δίχως δουλειά χάνει την ειδικότητα του, όπως πολύ σωστά διερωτήθηκε η κυρία; Άνεργος. Εκείνος που δεν έχει ρόλο μέσα στην κοινωνία. Εκείνος που δεν παράγει, δεν καταναλώνει.

Μόνος και έρημος ο άνθρωπος των σημερινών πόλεων δεν έχει επίγνωση της μοίρας του. Εγκλωβίζεται στον αγώνα της καθημερινότητας, έναν αγώνα να αποκτήσει ακόμη περισσότερα, να δανειστεί ακόμη περισσότερα. Ως άνεργος χάνει αυτή του την ιδιότητα, ποιος ο λόγος της ύπαρξης του λοιπόν;

Δεν είναι αυτός ο κόσμος ένα πέρασμα; Τι σημασία έχει αν κάποιος είναι οικονομολόγος ή άνεργος ή άνεργος οικονομολόγος; Πέρα από την πρακτική πλευρά του ζητήματος, ο άνθρωπος, είναι μεταίχμιος σε αυτόν τον κόσμο και χτίζει την πορεία του με τις πράξεις του, τις πεποιθήσεις του.

Τοποθετημένος σε αυτόν τον ισθμό μίας μέσης κατάστασης,
Ένα ον σκοτεινά σοφό και αγενώς μεγάλο,
Με πάρα πολύ γνώση για την σκεπτική πλευρά,
Με πάρα πολύ αδυναμία για τη στωική υπερηφάνεια,
Κρέμεται στο μεταξύ• σε αμφιβολία για το εάν θα πράξει ή θα σταθεί•
Σε αμφιβολία για το εάν θεωρήσει τον εαυτό του θεό ή θηρίο•
Σε αμφιβολία για το εάν προτιμήσει το νου ή το σώμα•
Γεννημένος για να πεθάνει και λογικευμένος μόνο για να λαθεύει•…
Χάος της Σκέψης και Πάθος όλα συγκεχυμένα,
Ακόμη από μόνος του κακομεταχειρισμένος ή απελευθερωμένος,
Δημιουργημένος κατά το ήμισυ να ανυψωθεί και κατά το ήμισυ να πέσει,
Μέγας κυρίαρχος όλων των πραγμάτων, ακόμη όμως μία λεία όλων•
Μόνος κριτής της Αλήθειας σε μία ατελείωτη εκτόξευση λάθους•
Η δόξα, το αστείο και το αίνιγμα του κόσμου.

Λέει ο Αλεξάντερ Πόουπ.

Ο άνθρωπος αμφιταλαντεύεται και προβληματίζεται, διότι βρίσκεται ακριβώς στο μέσον. Κινείται προς τα επάνω και προς τα κάτω. Αυτή του η ταλάντευση δεν έχει ουδεμία σχέση με την περιγραφή του σε μια αίτηση στην τράπεζα. Ούτε με τον αγώνα μιας γυναίκας να φέρει οπωσδήποτε τον τίτλο οικονομολόγος. Μπορεί όντως μια τράπεζα να κατηγοριοποιεί τον άνθρωπο σε κουτάκια και να μας κάνει να σκεφτόμαστε τους ρόλους μας ως ανθρώπινες υπάρξεις, Kαθώς βαδίζουμε όλο και βαθύτερα στον λάκκο της ανεργίας και της απαξίωσης, είναι καλό να θυμόμαστε πως όλοι είμαστε εδώ ως φιλοξενούμενοι στη «Μέση Γη», και θα κριθούμε μόνο από τον κριτή της Αλήθειας, και όχι από έναν τραπεζικό υπάλληλο, ή ένα σύστημα λανθάνον. Όσο για την άνεργη οικονομολόγο, έκανε μια ηρωική έξοδο από το κατάστημα, αφήνοντας πίσω της μια απορία στα πρόσωπα των ανθρώπων που συναντήθηκαν στην ίδια τράπεζα δύο μέρες πριν αλλάξει ο χρόνος. Οι υπάλληλοι θα έπρεπε άλλωστε να γνωρίζουν καλύτερα πως θα μιλήσουν σε μια άνεργη.

Διότι ένας άνεργος, όπως λέει ο Καρούζος:

«Γυρίζει μόνος στὰ χείλη του παντάνασσα σιωπὴ
συνέχεια τῶν πουλιῶν τὰ μαλλιά του.
Ὠχρὸς
μὲ βουλιαγμένα ὄνειρα κι ἀνέγγιχτος
νερὸ τρεχάμενο στὰ ρεῖθρα, ὠχρὸς
ἕλληνας.
Πάντα ὁ δρόμος μέσ᾿ στὰ μάτια του
κ᾿ ἡ λάμψη ἀπ᾿ τὴ φωτιὰ
ποὺ καταλύει
τὴ νύχτα.
Γυρίζει μόνος
στὰ χέρια τοῦ κλαδὶ ἀπὸ ἐλιὰ
γεμάτος πόνο χάνεται στὰ δειλινὰ
αἰσθάνεται
πὼς ὅλα χάθηκαν.
Μὴν τοῦ μιλᾶτε εἶναι ἄνεργος
τὰ χέρια στὶς τσέπες του
σὰν δυὸ χειροβομβίδες.
Μὴν τοῦ μιλᾶτε δὲ μιλοῦν στοὺς καθρέφτες.
Ἄνθη τῆς λεμονιᾶς
λουλούδια τοῦ ἀνέμου
στεφάνωσέ τον Ἄνοιξη
τὸν κλώθει ὁ θάνατος».

ΑΝΕΡΓΙΑ

ΑΙΤΙΑ

1.         Η τεχνολογική ανάπτυξη σε πολλούς τομείς της οικονομίας αποστερεί την εργασία από αρκετά άτομα.

Οι μικρότερες επιχειρήσεις εξαιτίας του άνισου ανταγωνισμού τους με τις μεγάλες επιχειρήσεις διαλύονται, με αποτέλεσμα να κορυφώνεται η ανεργία.

Πολλοί επιχειρηματίες δεν αξιοποιούν τα κέρδη τους παραγω­γικά με επενδύσεις.

4.         Η οικονομία των υπανάπτυκτων χωρών δε μπορεί να ανταπο­κριθεί στη γρήγορη αύξηση της προσφοράς εργασίας, λόγω του υπερπληθυσμού των χωρών του Τρίτου Κόσμου.

5.         Η διεθνής ύφεση της οικονομίας, ο πληθωρισμός, η επενδυτική άπνοια, η είσοδος της τεχνικής στην οικονομία είναι τα κυριότερα αίτια της ανεργίας στη σύγχρονη εποχή.

6.         Η έλλειψη σωστού προγραμματισμού για τη λειτουργία επαγ­γελμάτων δημιουργεί τον κορεσμό σε ορισμένα επαγγέλματα, ενώ σε άλλα επαγγέλματα υπάρχει περιορισμένος αριθμός ατόμων που τα εξασκούν.

7.         Πολλές ξένες χώρες που απορροφούσαν το πλεόνασμα των ερ­γατικών χεριών των διαφόρων χωρών έχουν κλείσει την αγορά εργασίας τους, γιατί αντιμετωπίζουν κι αυτές πρόβλημα ανερ­γίας.

8.         Το φαινόμενο της πολυθεσίας και της υπερωριακής απασχό­λησης επιτείνει το σοβαρό πρόβλημα της ανεργίας.

9.         Οι ώριμοι εργαζόμενοι χάνουν την εργασία τους εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου.

10.       Η έλλειψη προγραμμάτων για δημιουργία νέων θέσεων εργα­σίας αυξάνει την ανεργία.

11.       Η έλλειψη κατάλληλου προγραμματισμού, σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προοπτικές της εργασίας, και η ανεπάρκεια επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι παράγοντες που υποδαυλί­ζουν την ανεργία.

12.       Από την ανεργία υποφέρουν περισσότερο οι νέοι, οι ανειδίκευτοι εργάτες και οι γυναίκες.

13        Η ξενομανία και ο μιμητισμός καταπολεμούν τα εγχώρια προϊόντα και αυξάνουν την ανεργία.

14.       Η αστυφιλία, ο υδροκεφαλισμός της Αθήνας, ο συγκεντρωτισμός της δημόσιας διοίκησης αυξάνουν την ανεργία.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

1.         Οι άνεργοι νιώθουν παραγκωνισμένοι και καταδικασμένοι από κοινωνία.

2.         Οι άνεργοι οδηγούνται στην απαισιοδοξία, στον μηδενισμό, παρανομία, στην εγκληματικότητα, στις επαναστατικές κοινωνικές ιδεολογίες.

3.         Οι άνεργοι νέοι νιώθουν ένα πλέγμα ενοχής, γιατί ζουν σε βάρος των  οικογενειών τους.

4.         Οι άνεργοι νέοι εξαναγκάζονται να ασκούν επαγγέλματα δια­φορετικά απ’ αυτά που διάλεξαν οι ίδιοι.

5.         Η ανεργία εμφανίζεται έντονα στις τάξεις των Νεοελλήνων που αποφοιτούν από τα Λύκεια ή από τα ΑΕΙ και ΤΕΙ.

6.         Οι άνεργοι νέοι συνήθως περιθωριοποιούνται (γίνονται ναρκο­μανείς, εγκληματίες, αναρχικοί).

7.         Η ανεργία δημιουργεί το άγχος, την ανασφάλεια, τις ψυχοπάθειες.

8.         Σοβαρές είναι οι κοινωνικές συνέπειες της ανεργίας: χαμηλό βιοτικό επίπεδο, επαιτεία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά, απερ­γίες, εξεγέρσεις

ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

1.         Η απαγόρευση της διπλοθεσίας και ο περιορισμός των υπερωριών θα δώσει νέες θέσεις εργασίας.

2.         Οι ιδιωτικές και κρατικές επενδύσεις, η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και η ίδρυση βιομηχανιών, εκεί που υπάρχει με­γάλη αύξηση της ανεργίας, θα περιορίσουν πολύ το οξύ πρόβλημα της ανεργίας.

3.         Το κράτος πρέπει να δημιουργήσει καλύτερες ευκαιρίες απα­σχόλησης.

4.) Το ελληνικό κράτος πρέπει να χρηματοδοτεί εκείνους που θέ­λουν να μετεγκατασταθούν στην επαρχία, για να ανοίξουν νέες παραγωγικές εργασίες (δηλαδή να δίνει δάνεια με ευνοϊκότερους όρους).

5.         ‘Ο επαγγελματικός προσανατολισμός θα συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας, γιατί την αντιμετωπίζει προληπτικά και χρησι­μοποιεί καλύτερα το εργατικό δυναμικό.

6.         Η ανεργία πρέπει να επηρεάσει το νέο στην εκλογή του επαγγέλματός του.

7.         Το ελληνικό κράτος οφείλει να δημιουργήσει ίσες ευκαιρίες εξέλιξης σ’ όλους τους νέους και ιδιαίτερα στους μη προνομι­ούχους.

8.         Η ελληνική πολιτεία πρέπει να βελτιώσει ποιοτικά και ποσο­τικά την εκπαίδευση και παράλληλα να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας για τους νέους.

9.         Οι Νεοέλληνες πρέπει ν’ αλλάξουν νοοτροπία, δηλαδή να πάψουν να υποτιμούν τα χειρωνακτικά επαγγέλματα και να στρέφονται μόνο στις επιστήμες και στις διοικητικές θέσεις.

10.       Η στροφή προς τα τεχνικά επαγγέλματα είναι μια λύση για την ανεργία στην Ελλάδα.

11.       Το ελληνικό κράτος πρέπει ν’ ανοίξει νέους τομείς οικονομικής δράσης. Συγκεκριμένα μπορεί να πετύχει την επιστημονική ιχθυοκαλλιέργεια, την επιστημονικοποίηση της κτηνοτροφίας, τη χρησιμοποίηση των σύγχρονων μηχανών στη γεωργία, την επέκταση της ανθοκομίας, την κατασκευή μεγάλων δημόσιων παραγωγικών έργων.

12.       Η ελληνική πολιτεία οφείλει να αξιοποιήσει τις γυναίκες που κρύβουν σημαντική παραγωγικότητα και παράλληλα να δημι­ουργήσει νέες θέσεις εργασίας για τις γυναίκες.

13.       Η ανεργία των γυναικών μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ει­δίκευση τους σε επαγγέλματα που παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην παραγωγή.

14.       Ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) πρέπει να συνεχίσει και να διευρύνει τα προγράμματα του για επιδότηση νέων θέσεων εργασίας. Να καταβάλλει επιδόματα ανεργίας. Να βρίσκει εργασία σε άνεργους. Να παρέχει επαγ­γελματική εκπαίδευση απ’ τις σχολές ταχύρρυθμης εκπαίδευ­σης. Να παρέχει επαγγελματικό προσανατολισμό στους νέους.